Door Evi Husson

Harmonische stromen zorgen voor extra energieverliezen in alle componenten van een installatie. Kun je deze harmonischen verminderen, dan kan dit leiden tot energiebesparingen.

Nadelige effecten harmonischen

Bij moderne installaties – bijvoorbeeld apparatuur die vermogenselektronica bevat – komen harmonischen vaak voor. Dit kan nadelige effecten hebben, zoals oververhitting, een kortere levensduur van de apparatuur en een lagere efficiëntie.

‘Kritisch naar apparaten kijken’

“Om harmonischen te voorkomen, moet je als installateur kritisch naar de apparaten kijken en kwalitatieve apparaten inkopen die zoveel mogelijk een sinusvormige stroom hebben. Bij fabrikanten – van bijvoorbeeld frequentieaandrijvingen of grotere vermogens – kan worden opgevraagd wat de harmonische stromen zijn die de toestellen veroorzaken.” Dit zegt Sjef Cobben, hoofdredacteur van Kennisbanken E-Installatie en hoogleraar aan de TU Eindhoven.

Dikkere kabels & grotere transformatoren

Maar er zijn meer oplossingen. “Er kunnen componenten worden geïnstalleerd die de vervuiling verminderen. Of er kan worden gekozen voor het leggen van dikkere kabels of het werken met grotere transformatoren zodat men geen hinder ondervindt van de vervuiling. Echter zijn dit vaak minder energie-efficiënte oplossingen.”

Goedkopere alternatieven

Installateurs houden niet altijd rekening met deze vorm van vervuiling. “Ten eerste willen installateurs een scherpe offerte kunnen maken en een opdracht binnenhalen waardoor ze kiezen voor goedkopere alternatieven. De klant zou zijn keuze eigenlijk niet op de goedkoopste oplossing moeten baseren, maar moeten kiezen voor de betere klasse. Dit is wellicht in eerste instantie duurder, maar aangezien er minder energieverliezen zijn, haalt hij deze kosten er snel uit.”

Te weinig kennis bij installateurs

Installateurs houden ook niet altijd rekening houden met de kwaliteit van spanning en stroom door een gebrek aan kennis. “Regelmatig ontbreekt kennis over harmonische begrippen als totale harmonische vervorming, topfactor, vervormingsfactor… Maar de trend ‘energiezuinig installeren’ zal doorzetten. Daarom is het belangrijk om als installateur te weten wat harmonische vervuiling betekent, wanneer het optreedt, welke problemen het kan veroorzaken, maar vooral ook wat je kunt doen om het te voorkomen. In de aanvulling op de NEN 1010 worden harmonischen uitgebreid toegelicht. Zowel installateurs als hun klanten zullen hierdoor alerter worden.”

Andere artikelen over NEN 1010