Door Frank Schraven*

Netbeheerders zijn op zoek naar grote aantallen monteurs. Dit komt door deze vier ontwikkelingen:

Aardgas wordt vervangen door andere manieren van verwarmen (bijvoorbeeld waterstofgas, groengas)
Zonnepanelen, windmolens, warmtepompen en elektrische auto’s zorgen voor een compleet andere belasting van het elektriciteitsnet
Er ontstaan nieuwe soorten netten zoals warmtenetten of lokale netten in buurten, waar mensen in hun eigen energie voorzien
Sommige klanten gaan het net verlaten (off grid)

De digitale werkplek

Er is nu al een schreeuwend tekort aan technici. Het lijkt twijfelachtig of we voor de energietransitie de gewenste hoeveelheid monteurs kunnen inzetten. Misschien kunnen we die monteur van de nabije toekomst slimmer zijn of haar werk laten doen met behulp van technologie. Als we maar 2 jaar vooruitkijken, dan speelt daarin één begrip de hoofdrol: de digitale werkplek.

Smartwatch & tablet

Laten we de situatie schetsen dat een elektromonteur een spoedstoringsklus krijgt toegewezen tijdens de uitvoering van een gepland karwei. Op de smartwatch ontvangt hij of zij de melding van een spoedklus. De monteur stapt in de serviceauto en navigeert met behulp van een tablet via de kortste route naar het gestoorde object (bijvoorbeeld een middenspanningsruimte).

Augmented Reality

Bij aankomst op de locatie verschijnt op de smartwatch en tablet een veiligheidsmelding dat een helm verplicht is. De monteur zet een AR-bril op (Augmented Reality) en ziet vervolgens buiten de middenspanningsruimte precies waar de leidingen en kabels zich in de grond bevinden. Het digitaal beveiligde slot van de ruimte laat zich openmaken via de smartwatch en gelijktijdig wordt de storingscentrale op de hoogte gesteld dat de monteur binnen is. De tablet verving al eerder de dikke papieren handleiding. Op de AR-bril zijn de handleidinggegevens ook te projecteren.

Digitale bril

Het grote voordeel van een digitale bril: de monteur heeft de handen vrij, terwijl hij of zij precies voor zich ziet welke schakelaars moet worden omgezet en wat de vervolgstappen zijn. Het werk wordt sneller en efficiënter uitgevoerd. Bij onverwachte problemen wordt er contact gemaakt met een remote expert die real-time meekijkt en adviseert. Daaraan zit weer het voordeel dat senior medewerkers met veel kennis in korte tijd veel collega’s kunnen helpen. De monteur komt erachter dat een kapotte schakelaar de oorzaak van de storing is en neemt met de tablet een foto van de schakelaar. Via fotoherkenning weet het systeem precies welk onderdeel vervangen moet worden en checkt real-time de voorraad in de serviceauto. Is het onderdeel niet aanwezig, dan behoeft dat geen probleem te zijn. De 3D-printer in de auto levert binnen 5 minuten een nieuwe schakelaar.

Kwaliteitsverbetering voor organisaties

Het werken met de digitaal uitgeruste monteur levert organisaties kwaliteitsverbetering op. De kans op ’first time right’ is in ieder geval groter. Dat betekent uiteindelijk ook iets voor de efficiëntie van de inzet van personeel. En het personeel zelf dan?

Leuker en uitdagender werk

Uit onderzoek is gebleken dat monteurs deze technologische ontwikkelingen juist erg toejuichen en verwachten dat het werk er uitdagender en leuker door wordt. Zo kunnen zij tijdens de uitvoering van een klus hiaten in de werkinstructie tegenkomen. Die worden digitaal rechtgebreid. Het toepassen van ’gamification’ principes met een vorm van virtuele beloning stimuleert de alertheid bij servicemonteurs. Er ontstaat een gezonde competitiegeest in het tonen van de vaardigheden.

Complexe IT-backoffice

Omdat de meeste van de besproken technologie al geruime tijd beschikbaar is, lijkt de implementatie meer op een organisatorische dan een technische exercitie. Achter die handige en slimme operationele techniek zit evenwel een complexe IT-backoffice met de asset-management- en planningsystemen, inclusief roosterprogramma, HR-adminstratie en modules voor de financiële doorbelasting. Die komen in toenemend mate uit de cloud. En organisaties zullen zich moeten realiseren dat die software uitgaat van standaardprocessen. Ofwel men laat het personeel via change management sessies z’n werkwijze afstemmen op het proces, ofwel er komt toch maatwerk software naast de cloud. In beide gevallen geldt de stelregel: ‘begin klein, doe ervaring op en bouw pas daarna verder uit’.

*Frank Schraven werkt bij ITvisors Utrecht