Tekst: Han van Es*

Voor de elektrotechnische installatiebranche was het jaar 2016 een positief jaar. 53 procent van de ondernemers wist een omzetstijging te realiseren. Slechts zeventien procent van de elektrotechnische installateurs heeft in dat jaar minder omzet gerealiseerd dan het jaar er voor.

Netto bedrijfsresultaat

De positieve omzetontwikkeling zorgt tevens voor het aantrekken van het netto bedrijfsresultaat. In het jaar 2016 heeft 57 procent van de elektrotechnische installatiebedrijven een toename van het netto bedrijfsresultaat gerealiseerd. Een aanzienlijk kleiner deel (13%) van de ondernemingen zag het netto bedrijfsresultaat afnemen. Ook de verwachting over het lopende jaar is positief. Slechts tien procent van de ondernemingen verwacht een daling van het netto bedrijfsresultaat in 2017 ten opzichte van het jaar 2016. 58 Procent van de ondervraagde installateurs voorziet een stijging van het netto bedrijfsresultaat.

gerealiseerde omzetontwikkeling 2016

Stijging omzet installatiebedrijven

Onderstaand figuur toont het percentage van de elektrotechnische installatiebedrijven dat een nominale stijging van de omzet in het desbetreffende jaar heeft gerealiseerd of verwacht te gaan realiseren ten opzichte van het voorgaande jaar. De gegevens over het jaar 2004, 2011, 2013 en 2016 zijn gerealiseerde cijfers. De andere jaren zijn verwachtingen die men in de loop van het jaar heeft uitgesproken (2008 en 2010 voor aanvang van het jaar uitgesproken).

aandeel elektrotechnische installatiebedrijven met een nominale omzetstijging

Bovenstaand figuur toont een stijgende lijn in de omzetontwikkeling van installatiebedrijven tot 2008. Sinds de kredietcrisis is, in beperkte mate in het jaar 2011, het aandeel installatiebedrijven met een omzetstijging aanzienlijk lager dan in de voorgaande periode. De jaren 2016 en 2017 laten een robuuste groei zien.

Inkoop en leveranciers

Ten aanzien van het inkopen van benodigd materiaal en materieel is er onderzocht hoe er wordt ingekocht. Bij hoeveel verschillende leveranciers en via welke inkoopkanalen wordt er ingekocht. Daarnaast is er gekeken naar de samenwerking bij inkoop en wat de belangrijkste criteria zijn ten aanzien van het selecteren van een leverancier. Tevens wordt het gebruik van bestelmedia belicht en gewenste verbeteringen van het inkoopproces. Het overgrote deel van de installatiebedrijven koopt geheel zelfstandig in. Er wordt weinig samengewerkt op het gebied van inkoop. Een klein deel werkt samen op het gebied van inkoop middels een inkooporganisatie.

Verantwoordelijke functies bij inkoop

Bovenstaand figuur toont de functies binnen de ondernemingen die actief betrokken zijn bij het nemen van inkoopbeslissingen en het afsluiten van inkoopcontracten. Hierbij gaat het om het selecteren van een leverancier en het maken van inkoopafspraken, dus niet om routinematig inkopen vanuit een logistieke functie. Inkoopbeslissingen worden veelal door de directeur, eigenaar of bedrijfsleider zelf genomen. Bij grotere organisaties houden ook werkvoorbereiders, calculators, projectleiders en inkopers zich bezig met inkoopbeslissingen en inkoopcontracten.

Inkoop materiaal installatiebedrijven

Bij de inkoop van benodigd materiaal en materieel kunnen verschillende partijen een rol spelen, zoals het installatiebedrijf zelf, de opdrachtgever of hoofdaannemer, een architect of een andere partij. Uit het onderzoek blijkt dat 86 procent van de inkoopwaarde door het installatiebedrijf zelf wordt bepaald. Het inkoopwaarde-aandeel van benodigd materiaal en materieel dat door het installatiebedrijf zelf wordt bepaald schommelt reeds jaren tussen de 82 en 86 procent. Het onderzoek heeft niet alleen in kaart gebracht welke partij bepaalt wat en waar er moet worden ingekocht, maar ook welke marktpartij uiteindelijk de daadwerkelijke inkoop doet. Vrijwel al het benodigde materiaal en materieel wordt door het installatiebedrijf zelf ingekocht. Vijf procent wordt door de opdrachtgever/hoofdaannemer ingekocht. Het betreft hier veelal onder-aanneming waarbij de hoofdaannemer zelf materiaal aanlevert (loonwerk).

Installatiemateriaal

Er is sprake van een regelmatige leverancier als er een bepaalde koopfrequentie is waarbij men het contact met de leverancier niet als eenmalige, incidentele transactie ervaart. Het uitgangspunt is dat een leverancier een ‘regelmatige leverancier’ is indien men ten minste vier keer per jaar een bestelling plaatst voor installatiemateriaal. Het aantal verschillende regelmatige leveranciers op jaarbasis loopt uiteen onder de installatiebedrijven. Het gemiddelde aantal regelmatige leveranciers op jaarbasis bedraagt 5,7. De mediaan (middelste waarneming) betreft vier leveranciers. Onderstaand figuur toont de spreiding van het aantal leveranciers.

spreiding aantal regelmatige leveranciers onder installatiebedrijven
82 procent van de installateurs heeft het afgelopen jaar geen enkele relatie beëindigd met een regelmatige leverancier. Gemiddeld heeft men het afgelopen jaar van 0,4 regelmatige leveranciers afscheid genomen. Dit komt neer op 6,7 procent van de relaties met regelmatige leveranciers. In 44 procent van de gevallen is de prijs het hoofdmotief voor het verbreken van de relatie.

Kiezen voor nieuwe leverancier

44 procent van de elektrotechnische installatiebedrijven heeft het afgelopen jaar één of meer nieuwe regelmatige leveranciers aangetrokken. De hoofdreden om voor een bepaalde nieuwe leverancier te kiezen is in veel gevallen terug te voeren op de prijsstelling en aanverwante condities. Maar ten opzichte van de voorgaande editie van het onderzoek is de prijsstelling wel iets minder belangrijk geworden.

Technische Unie, Rexel, Oosterberg, Solar

Het onderzoeksrapport bevat tevens een ranglijst met leveranciers van installatiemateriaal. De meest genoemde leveranciers voor installatiemateriaal zijn Technische Unie, Rexel, Oosterberg en Solar. Ten opzichte van het jaar 2014 is YESSS flink gestegen op de ranglijst. Technische Unie en Rexel hebben hun positie verstevigd.

Gereedschap en machines

Op het gebied van gereedschap en machines voert Technische Unie de ranglijst aan, gevolgd door Hilti, Bouwmaat, Gerritse, Groenhart en Rexel. Bouwmaat komt nu sterker naar voren dan in het jaar 2014.

Groothandel belangrijkste inkoopkanaal

Als we kijken naar de verschillende inkoopkanalen, blijkt dat de groothandel nog altijd het belangrijkste inkoopkanaal vormt en 81 procent van de inkoopwaarde vertegenwoordigt, gevolgd door de fabrikant met vijf procent. Ten opzichte van de onderzoeksresultaten van 2014 is het inkoopaandeel van de groothandel onveranderd gebleven. De meest gebruikte media voor het bestellen van materiaal en materieel zijn telefonisch, via internet/extranet en per e-mail.

Bestellen via nieuwe media

Ten opzichte van de voorgaande editie van het onderzoek neemt het bestellen via nieuwe media toepassingen licht toe ten koste van de traditionele bestelvormen, zoals per fax. In het jaar 2012 bestelde één op de drie installateurs nog wel eens materiaal via de fax. In het jaar 2014 was dit gedaald tot 18 procent van de ondervraagde installateurs en de nieuwe onderzoeksresultaten laten zien dat de fax verleden tijd is geworden. 26 Procent van de ondernemers bestelt inmiddels ook via en App op smartphone of tablet.

Installatiebranche E-sector 2017

Het Marketingrapport Installatiebranche E-sector 2017 biedt een overzicht van het inkoopgedrag, de toeleveranciers en hun marktposities, het mediagebruik en de ontwikkelingen in de elektrotechnische installatiebranche in Nederland. Het onderzoeksrapport telt 72 pagina’s op A4-formaat en is in kleurendruk uitgevoerd. Het rapport is Nederlandstalig. Meer informatie over het onderzoeksrapport vindt u op www.marktdata.nl. Daar is tevens het Marketingrapport Installatiebranche W-sector 2017 verkrijgbaar over de werktuigbouwkundige installatiebranche.

*Han van Es is eigenaar van Van Es Marketing Services