Door Richard Mooi

Toezichthouder Agentschap Telecom (AT) wordt steeds vaker ingeschakeld bij onverklaarbare storingen. Eenmaal ter plekke blijkt het vaak te gaan om zonnepanelen op daken.

Klachten van zendamateurs

Vooral vanuit de hoek van zendamateurs komen klachten, zo’n twintig per jaar. Reden voor Agentschap Telecom om actie te ondernemen, vertelde inspecteur markttoezicht Eddie Hut van het agentschap, tijdens een kennismiddag over pv-installaties. Dit jaar is de zonne-energiesector één van de speerpunten van de toezichthouder.

EMC

Ook deed AT onderzoek naar het eigen technisch lab in Amersfoort naar diverse storingsbronnen, om te kijken of er oplossingen zijn voor het EMC-probleem, want daar hebben we het over. Elektromagnetische compatibiliteit, kortweg EMC, zijn de elektromagnetische stoorsignalen die elektrische of elektronische apparatuur uitzendt. Het blijkt dat een zonnestroominstallatie soms als een EMC-stoorbron fungeert. De vrije en hoge ligging van pv-panelen is daarbij een minpunt.

Citruspers & micro-omvormer

De zonnepanelen liggen prachtig hoog op het dak en obstakels als muren en gewapend beton zijn afwezig. De reikwijdte kan daardoor groot zijn en dat gedurende de hele dag. Veel groter dan een citruspers op het aanrecht. Die kan hetzelfde EMC-veld opwekken als een micro-omvormer op het dak, maar geen klachten veroorzaken door blokkering van het signaal door muren. Hooguit is er een ruisje op de stereo-ontvangst van de FM-radio die op het aanrecht staat naast de citruspers.

Portofoon-mast

Uit voorbeelden van Hut blijkt dat de eigenaren van een pv-installatie storing kunnen ondervinden, maar ook de buren en professionele gebruikers van portofoons. Het eerste voorbeeld dat Hut geeft betreft legale zendamateurs die overdag opeens rare piepjes op de gevoelige ontvangers hoorden. “Ze gaven aan dat de communicatie verstoord werd en ze zagen een verandering van het ruisniveau. Het viel op dat vooral overdag storingen waren.” Inspecteurs van Agentschap Telecom vonden de boosdoener op het dak: micro-omvormers achter pv-panelen.

Aardlipje

“Het lipje van de behuizing was niet geaard.” In het testlab van AT werd de EMC bekeken op een spectrumanalyzer. Wel of niet aarden maakte een groot verschil. Zonder aarding kwam de hoeveelheid EMC-straling ver boven de limiet. Na het aanbrengen van slechts een dun aarddraadje bleef de EMC-straling binnen de limiet. Volgens Hut is het geen automatisme dat de aarding vanuit de netaansluiting automatisch met de behuizing is verbonden.

Afstandsbediening weigert

In de categorie klein menselijk leed valt het weigeren van de afstandsbediening van de automatische deur- of hek-opener op de bekende frequentie 433 MHz. Een micro-omvormer wekte een stoorsignaal op die frequentie op. Ook hier werd met aarding van de behuizingen het stoorsignaal een kopje kleiner gemaakt. Minder fraai wordt het als de ontvangst van digitale televisie (Digitenne) en radio (DAB+) wordt gestoord. Bij tv komen de bekende blokjes in beeld.

Optimizers & EMC

Ronduit onacceptabel is als een vlakbij gelegen portofoonmast storingen oppikt van een zonnedak. De optimizers op een nabijgelegen bedrijfsdak produceerden zoveel EMC, met een hoge ruisvloer in de ontvangers voor mobiele communicatie tot gevolg. De klacht: portofoons kregen slecht of geen verbinding met het netwerk. Alleen  portofoons vlakbij de mast kwamen nog door de ruisvloer heen. Soms was het bereik met 80 procent gekrompen, demonstreerde Hut aan de hand van plaatje. Bij een wolk voor de zon, was het bereik bijna op het oude niveau. “We hebben de kabels op een andere manier gelegd.”

De radiodekking is 80% verslechterd door zonnepanelen.

Gesprekken

Agentschap Telecom ging in gesprek met zestien vertegenwoordigers uit de solarbranche. Niet alleen om aandacht te vragen voor het probleem, maar ook om te vragen waar ze tegenaan lopen. De gesprekken in de vorm van interviews worden momenteel uitgewerkt, waardoor Hut nog niet uit de gesprekken wil citeren. Agentschap Telecom heeft goede hoop dat door de aandacht voor de materie het aantal klachten zal verminderen. Ook het overheidsorgaan blijft onderzoek doen naar de EMC-materie “Zijn het de kabels die niet goed liggen of is het de apparatuur. Of is het een samenspel?”

DC-bekabeling & storingen

De meeste storingsbronnen, maar niet alle, zijn toe te wijzen aan de DC-bekabeling. Om te voorkomen dat de kabels als ongewenste zendantenne gaan fungeren, presenteerde Agentschap Telecom vijf oplossingen.