Zogeheten thermo-elektrische energiecentrales – die op kolen, gas of kernenergie werken – gebruiken enorme hoeveelheden zoet water om te koelen. Een grote gascentrale gebruikt een Olympisch zwembad aan water per minuut. Als er niet voldoende water beschikbaar is, of het water is te warm, moeten energiecentrales hun productie terugschroeven of zelf helemaal stil leggen.

Druk op productie

De afgelopen jaren heeft Europa steeds hevigere hittegolven en periodes van droogte doorgemaakt. Dit zet de energievoorziening onder druk. Als één energiecentrale de productie stil legt, kan dit worden opgevangen door verhoogde productie door een andere centrale, of door energieproductie uit duurzame bronnen.

Maar in langdurige periodes van droogte zullen steeds meer centrales hun productie moeten terugschroeven en is deze compensatie niet genoeg. Dat resulteert in stroomstoringen of zelfs uitval.

Groeiend watertekort

Een team wetenschappers van de Universiteit Leiden, onder leiding van natuurkundige Paul Behrens, onderzocht de impact van dergelijke watertekorten op de energievoorziening in Europa. Ze analyseerden ruim 1300 energiecentrales in Europa, die hun koelwater putten uit 818 verschillende watervoorraden.

Hieruit blijkt dat het aantal regio’s met een kwetsbaar energienetwerk in 2030 sterk zal zijn toegenomen. Daarnaast zijn veel nieuwe energiecentrales gepland bij watervoorraden die al onder druk staan. Het onderzoek laat zien dat regio’s die risico lopen op energietekorten zich vooral bevinden in het Middellandse Zeegebied: Spanje, Italië, Zuid-Frankrijk en Griekenland, maar ook rondom de Rijn in Duitsland, Bulgarije en Polen.

Koelen met zeewater

“Er zijn wel mogelijkheden om met deze tekorten aan koelwater om te gaan,” zegt hoofdonderzoeker Behrens. “Zo blijkt uit ons onderzoek dat koelen met zeewater de problemen rond de Middellandse Zee sterk kan verminderen. Al hangt daar wel een prijskaartje aan, omdat energiecentrales geschikt moeten worden gemaakt voor het gebruik van zout water.”

Om het koelwatergebruik in de hele EU te verminderen, moeten volgens Behrens oude, inefficiënte energiecentrales worden gesloten en vervangen door duurzame centrales. “Dat helpt onze elektriciteitsvoorziening stabiel te houden, en draagt daarnaast bij aan het behalen van klimaatdoelen,” aldus Behrens.

Het onderzoek van Behrens en zijn collega’s is deze maand gepubliceerd in het tijdschrift Nature Energy.

Bron: Universiteit van Leiden