Energieopslag zal een gestaag groeiende rol spelen in de Nederlandse energietransitie. Dat staat buiten kijf. Met name de dalende kosten voor batterijen maken de toepassing ook in financieel opzicht steeds interessanter. Daarom zullen op steeds meer plekken batterijen geplaatst worden, zo is de overtuiging van de commissie NEN 4288 Bedrijfsvoering van batterijopslagsystemen, die op dit moment aan een normtekst werkt, die er eind 2020 moet liggen

Batterijsystemen vanaf 25 kWh

“Buurtbatterijen is een verzamelnaam voor alle energieopslagsystemen die we gaan tegenkomen, deels in het energienet, maar ook losgekoppeld van het energienet. We trekken op dit moment een ondergrens bij batterijsystemen tot 25 kWh energie-inhoud. We maken verder geen onderscheid in type energieopslagchemie. Veel mensen kennen lithium-ion batterijen, maar er worden op het moment ook veel andere type batterijen ontwikkeld, zoals zeezout-, zoutwater- en flow-batterijen.”

[intermezzo:1]

Mobiele toepassingen

Al deze batterijen vallen onder de norm. Uitgesloten bij deze norm is de energieopslag in mechanische vorm, zoals bij vliegwielen, energieopslag in gasvormig waterstof en energieopslag in condensatoren. Een buurtbatterij kan zowel stationair als mobiel zijn. “Denk in het eerste geval aan een grote batterij die helpt het net te balanceren, bijvoorbeeld naast een grote duurzame energieopwekker als een windturbine of een batterij in een wijk die tijdelijk helpt het net en de wijktransformatoren en schakelstations te ondersteunen,” zo stelt Michiel Wiggers, commissielid en technisch directeur bij het bedrijf iwell, leverancier van batterijsystemen, “Maar we zien ook steeds meer mobiele toepassingen. Door de strengere milieuregels worden batterijen ook steeds vaker ingezet als alternatief voor mobiele dieselaggregaten, op festivals, tijdelijke laadpleinen en bouwprojecten.”

Nieuwe batterijtechnieken

“De toepassing van batterijen is steeds logischer”, vervolgt Wiggers. “Denk aan de dalende prijzen voor batterijen door schaalvergroting en daarnaast de nieuwe batterijtechnieken, in combinatie met nieuwe verdienmodellen. Er zijn steeds meer partijen in de markt actief en die houden elkaar scherp. Je ziet bijvoorbeeld vaker dat batterijen worden ingezet om de netbalans te handhaven. Traditioneel werd dit door gascentrales gedaan, maar de operationele kosten van batterijen zijn ondertussen een stuk lager dan die voor gascentrales.”

[intermezzo:2]

Onvoldoende transportcapaciteit

Buurtbatterijen worden volgens het commissielid ook populairder, omdat er onvoldoende transportcapaciteit is. Energieopslag in de buurt wordt belangrijker. “En omdat de duurzame stroom wel een waarde heeft, is het slim om de duurzame energie tijdelijk op die locatie in een batterij op te slaan om op een later moment weer af te geven aan het net als de zon niet meer schijnt, of de wind niet meer waait. Daarmee heb je ook de mogelijkheid een deel van de opgewekte stroom tegen een zo gunstig mogelijke prijs het net op te sturen.”

Piekmomenten afgenomen vermogen

Een ander moment dat de buurtbatterij uitkomst kan bieden, is op de piekmomenten. “Steeds meer mensen, soms ook hele appartementencomplexen, zijn van het gas af en koken bijvoorbeeld op inductie. Dat zorgt voor een flinke toename in het afgenomen vermogen per woning, vooral rond etenstijd. En voor die pieken is het net niet ontworpen. De netbeheerder kan het net verzwaren, maar dat brengt veel kosten met zich mee. Met iwell draaien wij samen met een netbeheerder een pilot om te onderzoeken hoe onze batterijsystemen de tijdelijke kookpieken kunnen opvangen.”

Normtekst aanvulling op NEN 3140

Er bestaat nog geen specifieke norm voor de bedrijfsvoering van buurtbatterijen. Internationale normen zijn volgens NEN niet één op één te kopiëren naar de Nederlandse situatie. Bovendien zeggen die vaak niets over hoe de batterijsystemen gebruikt kunnen worden in hun omgeving. “We schrijven de norm(tekst) als aanvulling op de NEN 3140 ‘Bedrijfsvoering van elektrische installaties- Laagspanning’, waar deze in onze ogen tekortschiet op het gebied van energieopslagsystemen. We focussen ons op de veilige en uniforme bedrijfsvoering van de batterijen.”