Belangrijke aspecten van NEN 3140

Belangrijke aspecten van NEN 3140

De norm 'NEN 3140 Bedrijfsvoering van elektrische installaties - Laagspanning' is van toepassing op het werken aan, met, of in de buurt van elektrische laagspanningsinstallaties en elektrische arbeidsmiddelen. Dit artikel behandelt een aantal belangrijke aandachtspunten van deze norm.

NEN 3140 is een belangrijke norm voor installateurs en (andere) werkgevers, omdat zij er voor moeten zorgen dat hun werknemers veilig kunnen werken. Bijvoorbeeld tijdens het inspecteren van een elektrische installatie. In dit artikel zetten we een aantal belangrijke aspecten van deze norm op een rijtje. Het artikel wordt regelmatig uitgebreid en geüpdatet.

Interactie tussen mens en elektrische installatie

'NEN 3140 Bedrijfsvoering van elektrische installaties – Laagspanning’  gaat over het werken aan, met, of in de buurt van elektrische laagspanningsinstallaties en elektrische arbeidsmiddelen. Het doel van de norm is veilige werkomstandigheden te bewerkstelligen voor iedereen die bij die bedrijfsvoering – dat wil zeggen ook bij onderhoud, gebruik, inspectie en beheer – is betrokken. Onder ‘elektrische arbeidsmiddelen’ vallen niet alleen machines en gereedschappen, maar ook alle andere elektrische apparatuur die in het pand in gebruik is.

Terug naar boven

Is NEN 3140 verplicht?

Regelmatig vragen mensen zich af of de norm NEN 3140 nou wel of niet verplicht is. De toepassing van NEN 1010 is voorgeschreven in het Bouwbesluit en wettelijk verplicht bij het ontwerp en de aanleg van een elektrische installatie. En bij de eerste inspectie voorafgaande aan de ingebruikname. De toepassing van specifiek NEN 3140 (Bedrijfsvoering van elektrische installaties - Laagspanning') wordt niet genoemd in de Arbowet.

Terug naar boven

NEN 3140: periodieke inspectie

Een elektrische installatie moet veilig worden opgeleverd en vervolgens tijdens het gebruik veilig worden gehouden. Het doel van een inspectie is controleren of de installatie voldoet aan de technische voorschriften en veiligheidsvoorschriften, zoals omschreven in de desbetreffende normen.

Terug naar boven

Financiële risico's inspectie

Het inspecteren van een elektrische installatie aan de hand van NEN 3140 kan volgens Elektroraad Expertise grote financiële risico's opleveren voor inspecterende bedrijven. Wat kunnen zij doen om financiële schade te voorkomen?

Terug naar boven

Wie krijgt welke verantwoordelijkheid?

Onder NEN 3140 worden verschillende functies en verantwoordelijkheden belegd. Dit zijn voldoende onderricht persoon, vakbekwaam persoon, werkverantwoordelijke en installatieverantwoordelijke. Wat houden deze verschillende rollen in en welke opleidingen zijn nodig om binnen de rollen aan de slag te gaan?

Terug naar boven

Installatieverantwoordelijkheid uitbesteden

Als werkgevers NEN 3140 toepassen, moeten ze een zogeheten ‘Installatieverantwoordelijke’ (IV) aanwijzen. De installatieverantwoordelijkheid kan worden overgedragen.

Terug naar boven

Kennistest voor vakbekwaam persoon

Een vakbekwaam persoon (VP) is iemand die op grond van opleiding en ervaring weet welke gevaren zijn verbonden aan het werken met elektriciteit en ook weet hoe je moet voorkomen dat je daar slachtoffer van wordt. Een elektrotechnische vakopleiding op minimaal niveau 2 moet hiervoor voldoende zijn, zonodig aangevuld met een specifieke cursus. Deze kennistest richt zich op de vakbekwaam persoon.

Terug naar boven

(Tekst gaat verder onder kader.)

Kennistest installatieverantwoordelijke

Bij de installatieverantwoordelijke (IV) ligt de verantwoordelijkheid voor de elektrische arbeidsmiddelen en elektrische installaties die in het bedrijf worden gebruikt. Niet alleen valt hier de technische veiligheid onder, maar ook de bedrijfszekerheid van elektrische installaties. Deze kennistest richt zich op de installatieverantwoordelijke.

Terug naar boven

Kennistest werkverantwoordelijke

De werkverantwoordelijke (WV) is verantwoordelijk voor de uitgevoerde werkzaamheden en stuurt de voldoende onderricht personen en vakbekwame personen aan. In deze kennistest stellen we vragen die van toepassing zijn op de werkverantwoordelijke.

Terug naar boven

Kennistest voldoende onderricht persoon

Voldoende onderrichte personen zijn door instructie in staat om bij hun werkzaamheden elektrische gevaren te vermijden. Op een aanwijzing als VOP kunnen zeer uiteenlopende taken zijn beschreven. Deze kennistest richt zich op de VOP.

Terug naar boven

NEN 3140: wat is er nieuw?

NEN 3140 werd eind 2018  vernieuwd. Tekstueel is er veel veranderd in de norm. Zo zijn bepalingen begrijpelijker beschrijven en is de indeling beter genummerd. Ook is de norm beter in samenhang gebracht met bepalingen in de Arbo-regelgeving.

Terug naar boven

De vernieuwde NEN 3140 & vlambogen

Vlambogen kunnen tot een enorme explosie leiden met zwaar letsel voor installateur, monteur en omstanders. In de vernieuwde NEN 3140 is meer en explicieter aandacht is voor het gevaar van vlambogen.

Terug naar boven

Marjolein Eilander

Marjolein Eilander

Hoofdredacteur Installatie Journaal

Marjolein Eilander volgt sinds jaar en dag de ontwikkelingen in de elektrotechnische installatiebranche. Ze vindt het fijn partijen dichter bij elkaar te brengen en gelooft in een no-nonsense aanpak.

NEN3140

  • Set van 2 boeken: slechts € 99
  • Vakbekwaam persoon + Voldoende onderricht persoon
  • Basisbegrippen en regelgeving
  • Veiligheid
  • Inspectie
  • En nog veel meer

Praktijkboeken

  • Boost je kennis met onze praktijkboeken
  • NEN 1010 + NEN 3140
  • Inspectie van elektrische installaties
  • PV-installaties
  • Handleiding Power Quality
  • De elektrische woonhuisinstallatie
  • Panelenbouw is een vak apart
  • Alles over aarding
meterkast

Nieuw ontwerp meterkastnorm: wat zijn de belangrijkste wijzigingen?

Een nieuwe versie van NEN 2768 'Meterruimten en bijbehorende bouwkundige voorzieningen in gebouwen' is in aantocht. Marcel Wennekes, voorzitter van de NEN-normcommissie 'Overdrachtspunten in gebouwen' en werkzaam bij ABB, geeft uitleg.

Beeld: Roman Zaiets/Shutterstock.com.Voor abonnees
Voor abonnees
regelgeving

Voor abonnees NEN 4010:2024: wat zijn de belangrijkste wijzigingen?

In navolging van de onlangs verschenen gecorrigeerde NEN 1010:2020 is er nu ook een nieuwe versie van de NEN 4010 beschikbaar.

regelgeving

Nieuw ontwerp meterkastnorm

De norm NEN 2768 'Meterruimten en bijbehorende bouwkundige voorzieningen in gebouwen' is herzien. Belanghebbenden kunnen tot en met 1 maart 2025 reageren op het nieuwe ontwerp.

Schakel- en verdeelsysteem met bedrading gebundeld door middel van tiewraps.
Meterruimte

Alles wat je moet weten over schakel- en verdeelsystemen

Schakel- en verdeelsystemen voor elektrische installaties kom je in ieder gebouw of bedrijf tegen. We zetten een aantal van onze belangrijkste artikelen over dit onderwerp op een rij.

Beeld: Tanasan Sungkaew/Shutterstock.com.Voor abonnees
Voor abonnees
regelgeving

Voor abonnees Nieuwe NPR 5310: wat zijn de belangrijkste wijzigingen?

Vorig jaar verscheen een nieuwe publicatie van de NPR 5310. Wat is er gewijzigd ten opzichte van de vorige editie uit 2017?

Voor abonnees
Voor abonnees
regelgeving

Voor abonnees NEN 1010: verschil in kleur van leidingen voor veiligheids- en...

Sinds de publicatie van 1010:2020+C1:2024 wordt er onderscheid gemaakt tussen de kleur van leidingen die gebruikt wordt voor veiligheidsaarding en -vereffening en functionele aarding en vereffening.

Beeld: asharkyu/Shutterstock.com
Verlichtingsarmaturen

Refurbished armaturen: hoe zit het met de CE-markering?

Nieuwe verlichtingsarmaturen moeten voldoen aan bepaalde verordeningen en richtlijnen en zodoende voorzien zijn van CE-markering. Maar wat nou als je armaturen gaat refurbishen? Waar moet je dan rekening mee houden?

regelgeving

VvE moet laadoptie voor elektrische auto weer inschakelen

De rechter vindt dat een Vereniging van Eigenaren (VvE) snel weer spanning moet zetten op een laadpunt voor een auto. De eigenaar van de auto had twee parkeerplaatsen bij zijn nieuwbouwappartement gekocht, waarvan eentje met een wandcontactdoos. De VvE heeft die echter afgesloten, omdat ze niet zou voldoen aan de nieuwe eisen voor laadpunten in parkeergarages. Maar die gelden alleen voor nieuwe gevallen, constateert de rechter in kort geding.